prijs: € 26.00
240 pagina's, Paperback
ISBN: 9789072115300
J.J. de Wit, die als eerste in 1903 het heksenproces tegen Entgen Luijten beschreef, kon niet het hele dossier ontcijferen en miste daardoor cruciale gegevens. Sindsdien is het verhaal van Entgen steeds verder van de werkelijkheid komen te staan, culminerend in het toneelstuk (1993) en de roman (2000) ‘De heks van Limborgh’ van Herman Veugelers en de ‘De heks van Limbricht (2021) van Susan Smit.
In ‘Dossier Entgen Luijten’ wordt het ware verhaal beschreven.
Entgen werd niet gearresteerd, maar meldde zich zèlf bij de autoriteiten. Ze liet zich gevangenzetten om van alle verdenkingen verlost worden, en wilde de waterproef ondergaan of desnoods gemarteld worden.
Maar waarom werd er eigenlijk een proces tegen haar gestart?
Wat hadden de vier juristen die drie dagen voor de dood van Entgen in een Sittards logement bij elkaar kwamen samen te bedisselen?
Werd Entgen nu wel of niet gemarteld?
De moord op Entgen wordt in het algemeen als een justitiële moord gezien. Maar is dat logisch? Zijn er andere verklaringen mogelijk?
Hoe verliep de afwikkeling van de nalatenschap van Entgen?
Breder onderzoek van andere archiefstukken geeft antwoord op diverse vragen:
Waren Entgen en jaar man Jacob Bovendeert nu wel of niet in 1650 betrokken bij de Limbrichtse kasteelplunderingen? Welke positie had Jacob in de Limbrichtse gemeenschap, en hoe liep het met hem af? Waarom voerde Entgen in 1668 een smaadproces tegen een dorpsgenoot? Hoe verging het dochter Grietgen na de dood van haar moeder?
Had Entgen kleinkinderen en verder nageslacht?
Uiteindelijk mislukte de poging van Entgen om haar naam te zuiveren jammerlijk, en dreigde ze voor altijd met het predicaat ‘heks’ opgezadeld te blijven.
Met dit boek wordt haar naam gezuiverd en kan er eindelijk gebeuren wat haar laatste wens was, namelijk dat de waarheid over haar verteld zou worden.
.“Het verhaal van Entgen, de heks van Limbricht, dat kennen we toch allemaal?” Kennelijk niet het hele verhaal, want Donners stelt in de 200 pagina’s tellende publicatie aan de hand van recent onderzoek van het originele procesdossier vast dat het proces van meet af aan (eerste publicatie 1903) verkeerd is weergegeven. Daarna heeft elke auteur deze publicatie slechts (selectief) gekopieerd, vervormd en aangevuld met fictieve elementen.
Een cruciale bevinding van het onderzoek is dat Entgen zich zèlf meldde bij de autoriteiten. Ze wilde van alle verdenkingen verlost worden, daartoe gevangengezet worden, de waterproef ondergaan of desnoods gemarteld worden. Het dossier bevat nog tal van andere, niet eerder beschreven, details en personen die wel van belang zijn om het proces te begrijpen.
Waarom werd dit proces überhaupt gevoerd en wat hadden de vier juristen die in een Sittards logement bij elkaar kwamen samen te bedisselen? De moord op Entgen wordt in het algemeen als een justitiële moord gezien. Maar is dat logisch en zijn daarvoor alternatieve verklaringen? Hoe verliep de afwikkeling van de nalatenschap van Entgen? Breder onderzoek van andere Limbrichtse archiefstukken geeft het antwoord op de vraag of Entgen en haar man Jacob Bovendeert een rol speelden bij de kasteelplunderingen in 1650, en ook hoe het afliep met Jacob. Uit die archiefstukken blijkt hoe Entgen eerder al eens een smaadproces voerde tegen een dorpsgenoot die haar voor heks uitgemaakt had; ze geven een beeld van hoe het dochter Grietchen verging na de dood van haar moeder en wat er met het huis van Entgen gebeurde.
Om het proces goed te kunnen duiden beschrijft het boek ook de ontwikkeling van de heksenvervolgingen, toegespitst op Rijn- en Maasland, evenals de voor het proces relevante juridische context. Het boek bevat ook de nodige genealogische gegevens. Niet alleen van het voorgeslacht van Entgen, maar ook over haar nageslacht. Genealogisch onderzoek was nodig om enkele bij het proces betrokken personen te identificeren, met nooit eerder beschreven uitkomsten. Tot slot wordt een hoofdstuk gewijd aan hoe het verhaal van dit proces vanaf 1903 tot 2022 evolueerde.
Het boek bevat de volledige transcriptie – waar nodig vertaald – van het procesdossier zodat de lezer zich desgewenst zelf een mening kan vormen over het verloop van deze zaak.
Titel | Dossier Entgen Luijten ‘De heks van Limbricht’? |
Auteur(s) | Wim Donners |
Ondertitel | Monografieën uit het Land van Sittard 26 |
ISBN | 9789072115300 |
Aantal pagina's | 240 |
Uitgever | Stichting monografieën uit het land van Sittard |
Taal | Nederlands; Vlaams |
Levertijd | 5-7 werkdagen |
Prijs | € 26.00 |
Bindwijze | Paperback |